Ik hoor het zo vaak! ‘’Ik heb het echt niet zien aankomen, ik dacht dat het wel over zou gaan, iedereen voelt zich weleens niet zo fit toch?’’ Gelukkig merken we het vaak wel als we gestressed of gespannen zijn, maar we weten vaak niet zo goed wanneer het echt te veel van het goede is. In deze blog neem ik je mee in de diversiteit van klachten die je kunt ervaren als je (langdurig) stress ervaart.
Liever luisteren naar mijn verhaal dan lezen?
Luister dan de podcast. ‘Hoe herken je stress?’
Kortdurende stress
In een eerdere blog legde ik al uit dat stress in fases gaat. Je hebt een snelle stressrespons als je meteen in actie moet komen en een langzame stressrespons voor situaties waarin de stress langer aanhoudt. Bij deze fases horen ook verschillende klachten. Na een kortdurend stressmoment houden de klachten niet aan. Mogelijk moet je hart even tot bedaren komen als je bent geschrokken, of moet je ademhaling nog wat rustiger worden als je opzij bent moeten springen. Als het moment voorbij is, neemt dit af en heb je er geen last meer van.
Aanhoudende stress
Als de stressbron niet afneemt zoals hierboven genoemd (bijvoorbeeld als je elke dag een race tegen de klok hebt om alles op tijd af te krijgen, of als je steeds weer het gevoel van binnen hebt dat je iets niet goed genoeg doet), dan worden er steeds meer stresshormonen vrijgemaakt. Waarom? Om ervoor te zorgen dat je de situatie aankunt. Alle energie gaat daar naartoe. Vaak ontstaan in deze fase klachten als slechter slapen of het ontwikkelen van een kort lontje. Ook hoofdpijn is een klacht die in deze fase vaak kan voorkomen.
Stress die je lichaam uitput.
Als ook deze fase van voortdurende stress maar niet voorbij gaat, komt je lichaam in een uitputtingsfase terecht. Je energie blijft maar opgaan aan het handhaven van de situatie, je raakt langzaam helemaal op. Je lichaam zet als het ware bepaalde systemen uit, omdat er simpelweg geen energie meer voor is. Hierdoor kun je ziek worden, je lichaam is niet meer in staat om hier tegenin te gaan.
Soorten stressklachten
In de fases hiervoor is al uitgelegd welke klachten je zou kunnen ontwikkelen bij kortdurende stress. Naarmate de stress langer blijft aanhouden kunnen klachten ontstaan die jet gevolg zijn van langdurige stress. Deze klachten uiten zich op verschillende manieren. Je kunt zowel lichamelijke als mentale klachten ervaren. Het spectrum is heel breed en de uitingen heel divers. Ik neem een aantal klachten en voorbeelden met je door.
1. Lichamelijke klachten
De meest bekende hierbij is wel het ervaren van vermoeidheid. Als een overspanning overgaat in een burn-out kan het zelfs voelen als uitputting. Wat ook vaak voorkomt is het voelen van spanning in je lichaam, bekende plekken zijn de nek, schouder- en rugklachten. Je lichaam zit soms letterlijk vast omdat je onbewust gedurende de dag alsmaar je spieren aanspant. Hoofdpijn kan ook voortvloeien uit deze spanning. Bij langdurige stressklachten kun je hartkloppingen hebben, die je kunt voelen in op de borst of in je keel, soms is de hartslag daarbij ook daadwerkelijk verhoogd. Zo kan ook de bloeddruk omhoog gaan en blijven. Je maag-darmstelsel kan ontregeld raken, waardoor je ontlastingspatroon veranderd, of je pijn krijgt in je maagstreek. Ook kan hierbij een verminderde eetlust ontstaan, of juist de neiging meer en ongezond te eten. Je ademhaling kan ‘hoog’ zitten en ook hyperventilatie kan ontstaan. Je slaappatroon kan ontregeld raken, doordat je gespannen bent, overdag slaapt, of alsmaar aan het piekeren bent. Ook overmatig transpireren of zweetaanvallen komen voor.
2. Mentale klachten.
De lichamelijke klacht die hiervoor zijn benoemd hangen vaak nauw samen met bepaalde mentale gevoelens of klachten. Bij overmatige stress kan je lontje wel eens korter worden, je kunt minder hebben, of wat agressief uit de hoek komen. Je voelt je overprikkeld of paniekerig en je hebt moeite jezelf ergens toe te zetten. Je merkt dat je dingen begint te vergeten, of het lukt je niet meer zo goed om je ergens op te consenteren. Je hebt eigenlijk ook niet meer zoveel zin in dingen en krijgt vaak niks uit handen, hoe lang je er ook over nadenkt. Het kan ook voorkomen dat je geen keuzes meer durft te maken, omdat je simpelweg niet meer weet wat je wilt of wat goed voor je is. Je ziet het soms allemaal niet meer zitten en weet niet hoe het verder moet. Soms ga je andere mensen dingen verwijten of geef je kritiek, dit kan weer leiden tot conflicten. Bij overmatige stress kun je je soms ook wel angstig of somber voelen. In enige mate mag dit erbij horen. Als deze klachten op de voorgrond staan kan er ook iets anders aan de hand zijn en is het goed eens met de huisarts hierover te praten.
Om te onthouden
Nu heb je een beeld bij de klachten die allemaal wel eens bij overmatige stress zouden kunnen passen. Vaak heb je echt niet van alles last, maar als je meerdere van deze klachten ervaart mag je bij jezelf te rade gaan of je nog wel in balans bent. Kun je wel toe met wat minder stress in je leven? Misschien is mijn mini-cursus ‘stress release please’ wel iets voor jou. Je kunt hem vinden onder het kopje gratis.
Kun je wel toe met wat minder stress in je leven?
Download dan hier de gratis mini-cursus ‘stress release please’ onder het kopje gratis.
