Supertof dat je weer meeleest vandaag! Vandaag vertel ik je hoe je van teveel stress in je leven uiteindelijk in een burn-out terecht kunt komen. Ook teveel stress? Lees mee.
Liever luisteren naar mijn verhaal dan lezen?
Luister dan de podcast. ‘Van stress naar burn-out’.
Iedereen heeft het tegenwoordig druk, druk, druk en ervaart toenemend stress. Maar wat is nu eigenlijk stress? Je hoort mensen ook vaak zeggen; ‘‘ik voel me zo gestressed’’, of ‘’ik heb zoveel stress in mijn lijf’’ Stress wordt al snel als iets heel negatiefs gezien. Maar kan het eigenlijk ook goed voor je zijn? En hoe kan stress ervoor zorgen dat je uiteindelijk in een burn-out terecht komt? Ik neem je mee op weg.
Een beetje stress is goed voor iedereen. Sterker nog, we hebben stress nodig om tot sommige acties te kunnen komen. Stel je eens voor dat je volgende week een examen hebt, dat heel belangrijk is, fijn als je dan een beetje stress ervaart dat jou ertoe aanzet extra hard te gaan leren. Of stel je eens voor dat je kind plotseling richting de straat loopt en je een sprintje moet trekken om hem ervoor te behoeden de straat op te gaan? Ook dan is het fijn als je stress-systeem even wordt aangewakkerd om in actie te komen.
Als je lichaam in actie moet komen (bijvoorbeeld dat sprintje trekken), zorgen de hormonen adrenaline en noradrenaline ervoor dat ons lichaam dit ook daadwerkelijk kan doen. Je hart gaat dan onder andere sneller kloppen en er gaat bloed naar je spieren toe. Heel belangrijk, want daardoor ben je letterlijk in staat ook daadwerkelijk te gaan rennen. Gelukkig verdwijnen deze stofjes nadat het stressmoment is opgelost snel weer uit ons lichaam, waardoor we hier niet echt last van ondervinden.
Er zijn ook vaak gebeurtenissen of situaties in ons dagelijks leven die ervoor zorgen dat het stress-systeem wordt aangewakkerd, terwijl we eigenlijk helemaal niet in actie hoeven te komen. Je hebt bijvoorbeeld een opdracht op je werk die vandaag af moet komen, er ligt ook nog veel ander werk wat eigenlijk ook best veel haast heeft. Je kijkt steeds maar op de klok hoeveel tijd je nog nodig hebt om de deadline te halen. In dit geval is het potentiële ‘gevaar’ niet het kind dat de straat op gaat, maar de mogelijkheid dat je de opdracht niet op tijd afhebt. Mogelijk spelen er nog allerlei andere motieven mee, niet zozeer de actie zelf, maar de gedachten en gevoelens die erbij komen kijken kunnen ook stress opleveren. Wat denkt je baas als je het niet op tijd af hebt, je collega zal je wel traag of lui vinden en de opdrachtgever zal helemaal niet blij zijn. Dus je werkt door en door, je hartslag gaat omhoog, je begint te zweten, je voelt je opgejaagd.. Je stress-systeem is aangewakkerd. Ook al hoefde je niet te rennen of te vluchten, je lichaam reageerde alsof je dat wel zou moeten gaan doen. Na je werkdag ben je helemaal op en afgedraaid, omdat niet allen je hoofd, maar ook je lichaam overuren heeft gedraaid.
Nu kun je je voorstellen dat wel allemaal wel eens een dag kunnen pieken om een deadline te halen. Vervolgens neem je een warm bad, wandel je een rondje of ga je op tijd naar bed en ben je volgende dag weer fit for the job. Maar wat als dit stressgevoel dag in, dag uit je leven overheerst. En wat als dat niet alleen op werk zo is, maar ook daarbuiten? Langdurige stress wakkert je stress-systeem steeds maar aan alsof je continu klaar bent om in actie te komen. Dit kan leiden tot allerlei lichamelijke gebeurtenissen. Je bloeddruk kan bijvoorbeeld te hoog blijven, je afweersysteem kan ontregelt raken, of je bloedsuikers raken ontregeld. Dit heeft onder andere allemaal te maken met verhoogde spiegels van Cortisol in je bloed.
Overspanning
Stress vormt pas een probleem als er te veel van is. Stress zorgt namelijk voor een ketenreactie aan psychische en lichamelijke processen. Wat voor de één te veel is, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Het belangrijkste verschil is dat er dusdanig veel stress voor individu is, dat diegene niet voldoende meer tot rust kan komen. De balans raakt dus verstoord. Als stress langere tijd blijft bestaan, kan dat ertoe leiden dat iemand zich gespannen gaat voelen, er lichamelijke en psychische klachten ontstaan en dat iemand hinder begint te ondervinden bij het functioneren (sociaal, privé, in werk of op meerdere gebieden tegelijk). Op dat punt kunnen we de combinatie van deze klachten een overspanning noemen.
Je bent moe en gespannen, je hebt een kort lontje, je slaapt niet meer zo lekker want je blijft maar piekeren, je voelt je gejaagd en kunt niet tegen drukte of herrie en concentreren wordt ook steeds moeilijker.
Kenmerkend voor de fase van overspanning is dat het in deze fase nog kan lukken om de situatie om te draaien. Dit omdraaien kun je doen door de oorzaak die voor de overspanning heeft gezorgd, weg te nemen. Als je zieke moeder een bron van stress is en je zorgt bijvoorbeeld dat er een tijdje iemand anders die zorgtaak overneemt, dan nemen ook jouw klachten af.
Burn-out
Bij een burn-out bestaan dezelfde klachten als bij een overspanning, maar hierbij staat de vermoeidheid op de voorgrond. We noemen een overspanning pas een burn-out als de klachten langer dan 6 maanden bestaan. Wat je hier dus uit kunt opmaken is dat een burn-out de overtreffende trap van een overspanning is. Wat hier ook opvalt is dat je de burn-out niet meer zo makkelijk op kan lossen door de oorzaak weg te nemen. Vaker nog is de exacte oorzaak niet eens meer duidelijk of is het een opeenstapeling van factoren geweest.
Om te onthouden
Te veel stress kan dus leiden tot een overspanning. Een overspanning kan als het te lang duurt een burn-out veroorzaken. Je snapt hieruit dat om een burn-out te voorkomen je erbij gebaat bent stress te leren voorkomen.
Kun je hierbij wel een beetje hulp gebruiken?
Download dan hier de gratis mini-cursus ‘stress release please’ onder het kopje gratis.
